Odbijane z plasteliny. Eksperyment graficzny

Plastolinoryt! Tak ochrzciłam technikę wykombinowaną specjalnie na potrzeby i możliwości małych dzieci. Nawiązuje ona do techniki wypukłodruku zwanej linorytem, ale z punktu widzenia młodych artystów bije ją na głowę, bo zamiast wymagającego siły linoleum, plastelinoryt wykorzystuje bardziej przyjazną i łatwą w obróbce plastelinę. Mówiąc wprost, ryjemy w plastelinie, aby odbijać plasteliną!

Jeśli nadal nie macie pojęcia, skąd bierze się mój entuzjazm i o co właściwie chodzi z całym tym wypukłodrukiem, nic nie szkodzi. Zaraz wszystko Wam wyłożę, a kiedy skończę, będziecie wdzięczni, że macie dziecko, któremu można to wszystko pokazać.

Wypukłodruk z plasteliny. Poruszyć obie półkule

Wypukłodruk, czyli druk tego co wypukłe. Przeciwieństwo wklęsłodruku. O grafice warsztatowej mogłabym gadać i gadać (wklęsłodruk to jeden z dwóch fakultetów, które obrałam sobie dawno temu – w trakcie studiów), ale zamiast tego wolę Wam go pokazać, abyście sami mogli przybliżyć go swoim pociechom.

„Dorosła sztuka” to nieskończone źródło inspiracji i właśnie po nią najchętniej sięgam, kiedy chcę zainteresować dziecię. Łączę to z opowieściami o dawnych technikach, prekursorach kierunków i własnych odczuciach.

Wiem, że dziecię jeszcze nie wszystko z tej mojej gadaniny ogarnia, ale sensowność pytań, jakie mi zadaje przy okazji, jest wystarczającą zachętą.

Plastelinoryt. Odbijane z plasteliny

Ppotrzebne Wam będą:

• plastelina – im starsza i bardziej sfatygowana tym lepiej. To dodatkowy plus tej techniki. Wykorzystacie wymieszaną i brudną plasteliną, która zwykle ląduje w koszu
• kawałek tektury wycięty z kartonu
• wałek
• wykałaczka, wsuwka do włosów, nożyk (plastikowy lub specjalny do formowania w masach plastycznych)
• papier o większej gramaturze np. techniczny lub akwarelowy
• gąbka, pędzel
• farby plakatowe, temperowe lub akrylowe

1. Przygotowanie matrycy

Matryca, czyli płytka na której zostaną wyryte rysunki, a później odbite grafiki. Do jej przygotowania potrzebujemy kawałek tektury, wałek, plastelinę i nożyk.

Plastelinę wałkujemy, przyklejamy na kawałek tektury, docinamy do tekturowych krawęzi i gotowe.

2. Rycie, wykrajanie i dziobanie rysunków w matrycy

Na tym etapie posłuży Wam wykałaczka i… uwaga…uwaga… wsuwka do włosów!

Jestem szalenie dumna z tego, że wymyśliłam tak genialne, a zarazem proste narzędzie, zwłaszcza że odzwierciedla ono zasadę na jakiej działa dłutko do linorytu. Z tą istotną różnicą, że wchodzi w matrycę jak w masło i nawet młodsze dzieci mogą tego spróbować.

3. Odbijanie grafik na papierze

Farbę najlepiej aplikować gąbką, opcjonalnie pędzelkiem. Matrycę można pokryć jednym kolorem, a można też „pokolorować” poszczególne elementy obrazka.

Grafikę można odbijać na sucho lub na mokro. Osobiście preferuję drugie rozwiązanie, czyli odbijanie na wilgotnym papierze, bo w moim odczuciu taki lepiej chłonie farbę.

Papier wystarczy dosłownie musnąć wilgotną gąbką, poczekać kilka sekund aż woda wsiąknie (my używaliśmy papieru akwarelowego z odzysku, czyli z moimi starymi pracami na odwrocie), przyłożyć papier do matrycy pokrytej farbą, docisnąć dokładnie ręką i podziwiać efekty swojej pracy.

Nie muszę chyba dodawać, że matrycę można wykorzystać wielokrotnie? :)

Wyższa Szkoła Plastelinorytu

Gdybyście zapytali moje dziecię, co najbardziej spodobało mu się w tej technice, bezapelacyjnie odparłoby: dłubanie i rysowanie w plastelinie!

Ja natomiast byłam autentycznie podekscytowana jego zaangażowaniem!

Tak naprawdę moglibyśmy nawet tych prac nie odbijać. Samo rycie w plastelinie pochłonęło dziecię na kilka kwadransów, a matrycę musiałam mu przygotowywać parokrotnie.

Zaczynam zbierać kolejne brudne skrawki, aby przygotować mu taką w większym formacie. Myślę też, czy nie wykorzystać w tym celu masy sodowej albo lepiej gliny rzeźbiarskiej – nie dość, że posłużyłaby do zrobienia odbitek, to jeszcze po utwardzeniu matryca mogłaby się stać ciekawą płaskorzeźbą.

Moje infantylne drzewko może się przy tym schować. Takich grafik nie powstydziłaby się najznamienitsza kolekcja sztuki współczesnej.

Ulotne, niepokojące i pełne ekspresji. Celowo odbijałam je zbrudzoną farbą, która podkreśliła ten nostalgiczny charakter. Trzecia – najlepsza odbitka obowiązkowo ląduje w ramce.

Wam też polecam wzbogacić się o takie dzieła. Warto też pamiętać o najważniejszym dziecięca sztuka może, ale wcale nie musi być tą przedstawiającą. Nie naciskajcie na domki, kotki i „ładne obrazki”. Pozwólcie dzieciakom wyrażać emocje i bawić się w najlepsze. W ten sposób, bez presji i nastawienia na efekty, wyciągną z zabaw plastycznych jeszcze więcej  :)

Na koniec jeszcze kilka szybkich wskazówek:

Pierwsza odbitka podobnie jak pierwszy naleśnik – rzadko się udaje. Najładniejsze odbitki wychodzą, kiedy ściągniemy z matrycy nadmiar farby, a papier dociśniemy dokładnie na całej jej powierzchni. Zamiast farby można spróbować z tuszem kreślarskim – mam przeczucie, że wyszłoby z tego coś fajnego.